Auteur: Klaas Plas

Spint is voor de meeste telers niet een groot probleem meer. Vooral daar niet waar met predatoren (Andersoni, Persimilis, Californicus) gewerkt wordt. Als dit op tijd gebeurt en er wordt niet gespoten met schadelijke middelen, zien we normaal geen grote problemen.

Sinds een tijdje bestaat het biologische middel Eradicoat. Dit is een middel op basis van maltodextrine met een fysieke werking.

Afgelopen jaar hebben we in verschillende landen ervaring opgedaan tegen vooral spint. En de resultaten zijn tot dusver erg goed, beter als ik verwacht had.
Het middel werkt niet alleen tegen spint, maar ook tegen bladluis, witte vlieg en trips.

Belangrijk is, dat het een contactmiddel is, dat betekent praktisch, dat het middel de insecten moet raken. Wat niet geraakt wordt gaat wordt niet bestreden.
Verder is het belangrijk dat het middel zo gauw mogelijk opdroogt. Dat houdt dus in, bestrijden als het snel droogt overdag: kort na de middag vaak.

onder de foto is meer informatie over de toepassing

Meer informatie:
Toelatingen: meest actuele informatie: https://toelatingen.ctgb.nl/nl/authorisations/23316
Bijen: het middel is gevaarlijk voor bijen, daarom niet gebruiken op of in de buurt van bloeiende gewassen.
Bij twijfel over de verdraagzaamheid eerst een proefbestrijding uitvoeren.
Veiligheidstermijn: geen

Toelating (28-8-2025) in de bedekte teelt:
– Dosering: 2 l/100 l water
– Minimum interval tussen de behandelingen: 3 dagen
– Maximum aantal toepassingen: 20 per teeltcyclus en 40 per 12 maanden

Toelating (28-8-2025) in de onbedekte teelt:
– Dosering: 2 l/100 l water
– Minimum interval tussen de behandelingen: 3 dagen
– Maximum aantal toepassingen: 5 per 12 maanden

De maagd bevalt
God is veroordeelt
Mens opgestaan uit de dood
– Pasen –

For Christenen het belangrijkste feest: God houdt zoveel van ons, dat Hij voor ons op deze aarde leefde, dat Hij voor ons geleden heeft, zodat wij een nieuw leven krijgen.
Zo is voor mij het nieuwe voorjaar, de nieuwe bloemen, de nieuwe aardbeiplanten die groeien elk jaar opnieuw een tegen van dat nieuwe leven.

Paasboodschap: https://www.bible.com/bible/3699/JHN.20.EBV24

Daarom wensen we iedereen van harte gezegend opstandingsfeest.

Dit voorjaar hebben we ongekend veel zon. Een teler die ik vandaag bezocht had de totale straling van maart opgeteld: ongeveer 33.000 Joule, terwijl er vorig jaar (2024) ongeveer 20.000 Joules opgeteld waren.

Dat zien we terug in veel gewassen.

Zoals boven op de foto te zien is: erg sterke bloemtrossen, hele dikke bloemstelen en mooi blad.

En dan komen we terug bij J/GDH(8) zoals in het artikel hiervoor. De laatste tijd hebben we enorm veel J/GDH(8). Waardes die al gauw richting de 10-12 gaan. Normaal streven we naar waardes van ongeveer 4-8 J/GDH(8), afhankelijk van plantbelasting.

Deze groffe trossen en bladstelen bevestigen het systeem van J/GDH(8): hoge waardes laten zien, dat de plant veel energie heeft cq over heeft. En dat is nu net wat we willen weten: is de temperatuur te hoog of te laag voor de straling die we hebben? Ofwel, moeten we meer stoken, of minder stoken, of als er belichting geinstalleerd is, moeten we meer of minder belichten.

Als de J/GDH(8) te laag worden, heeft de plant minder energie over, daardoor ielere bladstelen, kleinere trossen, kleinere aardbeien.
Is de J/GDH(8) hoger, dan heeft de plant meer energie over, waardoor er dikkere blad en bloemstelen ontwikkelen, grotere trossen en dikkere aardbeien groeien. Of tijdens de pluk, de smaak van de aardbeien beter wordt.

Ergo, met de term J/GDH(8) hebben we een methode om energie in de aardbeien beter te begrijpen.

Voor het bepalen van de optimum temperatuur bij aardbeien kijken we normaal naar de stralingssom. Bij een hogere stralingssom houden we een hogere temperatuur aan, bij een lagere stralingssom een lagere temperatuur.

Hieronder is de normale tabel te zien met de relatie tussen straling en temperatuur.

Het is heel goed te zien, dat de temperatuur begint bij 11,5 oC / 10oC (Winter). Bij een lage straling functioneert dat niet: er wordt dan aanzienlijk meer energie verbruikt, als geproduceert uit straling. Dat is te zien in gewassen die versleten zijn: geel verkleuring, geen nieuwe bloemtrossen, geen nieuw blad, en geen nieuwe witte wortels.

Bij hoge stralingen wordt de maximum temperatuur afhankelijk van het doel 15,5-23oC. Terwijl de praktijk in landen met veel straling laat zien, dat een hogere temperatuur heel goed mogelijk is. Het is zelfs vaak onmogelijk vanwege het klimaat om de doeltemperaturen te halen.

In verband daarmee heb ik de relatie tussen straling en temperatuur op basis van mijn ervaringen (geen hard onderzoek!) herschreven. Uitgangspunt daarin is het begrip groeigraaduur en joule: Joule/GDH(8). De 8 staat daarbij voor de basis temperatuur. Met dit systeem worden 2 dingen veranderd:
– de optimum lijn komt schuiner te liggen: bij een lagere straling een lagere temperatuur en bij een hogere straling een hogere temperatuur
– Joule/GDH(8) geeft een waarde aan voor de geschatte energie die een plant heeft voor groei en ontwikkeling. In de praktijk wordt ook met RTR gewerkt, voor mijn gevoel geeft Joule/GDH een betere benadering van de term.
Deze wordt op de volgende manier uitgerekent: Joule/((gem Temp – 8)*24)). Een voorbeeld:
Op een dag is er 1000 Joule straling.
De gemiddelde temperatuur = 16 oC
Berekening: 1000/((16-8)*24) = 1000/(8*24)=1000/192 = 5,2 J/GDH(8)

Hierbij gelden de volgende optimum waardes:
– geen belasting: 4-6 J/GDH(8)
– matige belasting: 5-7 J/GDH(8)
– sterke belasting: 6-8 J/GDH(8)

In een grafiek zien de beide methoden voor het normale temperatuurregime er als volgt uit:

Hier is heel goed te zien, dat bij de lage straling het systeem van J/GDH(8) een aanzienlijk lagere temperatuur geeft en bij een hoge straling een aanzienlijk hogere temperatuur.

Als we de temperatuur (J/GDH8) voor een vroege teelt inzetten, is de begin groei wat langzamer, maar de eindgroei wat sneller. Daarmee is de teelt praktisch niet later als bij de standaard tabel.

Voordeel van het werken met de J/GDH(8) is, dat dit gemakkelijk in registratiesystemen te verwerken is (bv in Excel). Dat geeft heel snel een overzicht van de J/GDH(8) waarmee gewerkt is: hoog / normaal / laag, en daarmee van de risico’s van de gerealiseerde temperaturen.

In Canada heb ik hier nu 2 jaar mee gewerkt, met mooie inzichten in wat er gebeurt in planten. Als de J/GDH(8) hoog zijn, is dat te zien in meer groei van blad, bloemknoppen en wortels. Zijn deze laag, dan valt de groei van die planten op den duur terug. Doordat de temperatuur relatief hoger is, groeit het gewas eerst wel wat sneller, maar op termijn kost dit productie.

Wel belangrijk is, dat er andere argumenten kunnen zijn om met een hogere of andere temperatuur te gaan werken. Zoals bijvoorbeeld:
– het voorkomen dat een plant in rust gaat
– vruchtkwaliteit kan bij een te lage temperatuur niet goed zijn
– kasklimaat
– ziektedruk

Kerst

Iedereen van harte Gods zegen voor kerst en het nieuwe jaar toegewenst

Toekomst

Het weer dat we dit jaar hebben is niet gemakkelijk. Vooral veel regen met effecten op schimmelziektes.

Toch is het niet alleen klagen door het weer. Een van de voordelen van neerslag is een hogere RV. Daarvan profiteren een heel aantal predatoren, die anders tijdens warm zomer weer soms deels uitstierven, zoals de cucumeris (tegen trips), californicus (tegen spint), aphidoletes (tegen luis).

Komende dagen wordt warm weer verwacht, met daarna weer een omslag naar regenachtig weer.

vooral deze omslag heeft effect op de kwaliteit van aardbeien. Bij het warme weer worden de wortels door de hogere temperatuur in het substraat flink actief. Als het dan plotseling nat wordt, kunnen de planten niet veel meer verdampen, de RV is immers omhoog gegaan. De wortels “pompen” wel door, waardoor een hogere worteldruk ontstaat in de plant, die bij planten met rijpe vruchten er aan lijdt tot zachte vruchten.

Een van de beste methodes om dit te voorkomen, is om als we dit aan zien komen eerder te stoppen met water geven, zodat het substraat niet erg vochtig meer is, en de wortels minder tot geen druk opbouwen in de aardbeien / vruchten.

voorbeeld: stel dat er zaterdagavond regen komt, na een warme dag (onweer). Hou dan afhankelijk van de zon op zaterdagmiddag, rond 15.00 op met water geven. Het substraat wordt dan wat droger (niet te droog..) en de wortels bouwen minder druk op.

Op dit moment is er vrij veel veroudering in doordragers te zien. Gewassen, waarvan het blad verkleurd, alsof het herfst is. In een erg geval heeft dat tot gevolg, dat de opbrengst, smaak en gewicht van de aardbeien achteruit gaat. Goed is het nooit.

Dit jaar lijkt er wel een duidelijke relatie te zijn tussen het water geven en de veroudering. Globaal zijn er 2 methoden van water geven: op tijd of op straling.
-Tijd: er wordt door een tijdklok of computer programma op basis van vaste tijden water gegeven.
–Straling: op basis van de stralingssom wordt water gegeven. Dat betekent: bij zonnig weer wordt er sneller water gegeven, bij donker weer wordt er minder water gegeven.
Er is een goede relatie tussen straling en verdamping. Daarmee komt het water geven op basis van straling dichter bij de behoefte van de plant in de buurt.
–Straling + Tijd: er wordt op basis van straling water gegeven, maar er is een minimum intervaltijd en een maximum intervaltijd ingesteld. Daardoor kan er soms later of vroeger water worden gegeven als op basis van straling alleen.

Bij het watergeven op basis van tijd geven we vaak verkeerd water. Op de dag van instellen klopt het misschien, maar bij ander weer zijn er tijden op de dag dat het substraat te droog wordt en andere tijden waar het substraat te nat wordt.

Dat kunnen we goed zijn aan de aardbeien:
– kwaliteit van de vruchten (vaak zachter)
– kniktrossen
– veroudering (doordragers vooral)
– geel verkleuring tussen de nerven (ras verschillen)

Bij de veroudering is dit jaar vrij goed te zien wie er op basis van een goed ingestelde straling water geeft en wie op basis van tijd water geeft. Hieronder een overzicht van verschillende stadia van slijtage. De grootste slijtage vind ik algemeen bij het watergeven op basis van tijd.

2

Afbeelding van

In de afgelopen week is de eerste trips in Noord Nederland bij diverse telers gesignaleerd. Niet in grote hoeveelheden, maar her en der een trips en soms al een wat verkleurde vrucht.

Om hier goed mee om te gaan is het belangrijk om op tijd predatoren uit te zetten:
– cucumeris: 100-200 stuks/meter
– cucumeris: zakjes 100-200 stuks/meter. Belangrijk bij zakjes is:
– ze leveren over een langere tijd cucumeris
– afhankelijk van het weer duurt het 2-4 weken voordat ze goed terug te vinden zijn in het gewas.

Cucumeris eet alleen de jonge tripsen. Als er veel volwassen tripsen zijn, is orius de enige oplossing.

Bij diverse telers heb ik deze week vruchten gezien die niet helemaal doorkleuren. Waarschijnlijk gaat het hier om wat minder kalium in de vruchten, door het koudere natte weer dat we gehad hebben.

Wat extra kaliumsulfaat in het recept kan daarvoor helpen.

“Als ze zo groot als een olifant zouden zijn, zo het geen probleem zijn. “

Juist omdat ze zo klein zijn, en moeilijk te zien, kunnen ze grote schade in de aardbeien veroorzaken. Elk jaar opnieuw zijn er problemen. Vaak wijzen we naar de plantenkwekers, en ja, daar komen ze soms ook vandaan. Maar ik denk dat ik nog geen een plantenkweker ken die er nooit last van gehad heeft.
Op bedrijven met veel zelfpluk zie ik ook regelmatig dat (zelf)plukkers aardbeimijt meenemen.

Dit jaar heb ik nu al verschillende gewassen gezien met problemen met de aardbeienmijt.

Hieronder wat foto’s. Let vooral op de misvormde, wat gekronkelde bladeren en bloemen / bloemknoppen.
Belangrijk is wel om te weten dat niet alle blad dat wat misvormd of gekronkeld is een gevolg van aardbeimijt is. Dat kan pas onder de microscoop worden vastgesteld.
Andere reden voor gekronkeld blad:
– raseigenschap
– gevolg van groeiomstandigheden (bv kouden / forst)
– bladluis

Als je ze wilt zien is er een microscoop nodig met een vergroting van minimaal 20X.

De beste plek om ze te vinden is in het hart van de plant, net tussen de kleine opgevouwen blaadjes. Daar aan de basis van het blad, bij de bladsteel zijn ze vaak te vinden. De eieren zien er uit als zand (maar ronder), larves hebben niet veel kleur en volwassenen zijn wat geel-bruin van kleur.

Behandeling

Preventief:
– op schoon plantmateriaal, zo gauw er voldoende blad aanwezig is: andersoni (40 st/strekkende meter) of cucumeris (100-200 st/strekkende meter inzetten
– zorg voor een actief klimaat
– zorg voor hygiene op het bedrijf

Curatief:
Er zijn verschillende middelen die helpen, als we ze maar daar konden krijgen waar de aardbeimijt is. Omdat ze zo moeilijk te bereiken zijn is een maximum effect van 70-80% te verwachten. Met alleen chemische bestrijdingen heb ik nog geen 100% resultaat gezien.

De beste resultaten zie ik met een mix van chemisch en biologisch:
1- behandeling met abamectine + uitvloeier (voldoende!) met vrij veel water. Het doel is om de blaadjes in het hart van de plant te bereiken. Pas abamectine altijd ‘savonds of evt op een donkere dag toe, omdat het onder invloed van licht afgebroken wordt.
2- herhaal dit na 7 dagen
3- 10 dagen na de laatste behandeling met abamectine:
– cucumeris 100-200 st/meter (los gestrooid!)
– andersoni: 50-100 st/meter (los gestrooid)
4- 7 dagen na de vorige keer de behandeling met cucumeris of andersoni herhalen

Als de roofmijten in zakjes uitgezet worden, duurt het te lang voor ze actief zijn in het hart van de plant

Preventie in de vermeerdering
Aardbeimijt kunnen slecht tegen hoge temperaturen en een lage RV. In Hongarije hebben we enorm goede ervaringen opgedaan met een hoge temperatuurbehandeling tijdens het stekken. Direct na het stekken worden de planten altijd veel beregend om het aanslaan te bevorderen. In Hongarije gebeurt dit in tunnels met vernevelaars. In de eerste week na het stekken worden deze tunnels helemaal dicht gedaan (in de zomer). Het doel is om in deze eerste week de temperatuur van 50oC te bereiken bij 100% RV. Bij deze temperatuur overleven aardbeimijt, spint, bladluis, maar zoals het nu lijkt ook meeldauw en virussen (recent onderzoek) dit niet.

Maar wees voorzichting, als de RV te laag wordt of de temperatuur hoger als 51oC, kan er schade aan de aardbeien optreden. Belangrijk:
– 100% RV (normale verneveling: 1 minuut verneveling + 9 minuten pauze)
– temperatuur: 0,5-1 uur per dag 50oC
-straling max 400-500 Watt (schermen of krijten nodig)

Een tijd om terug te denken en vooruit te kijken

Terug denken – de foto’s in deze post. Stuk voor stuk een schoonheid in zichzelf denk ik. Voor mij laat elke foto de enorme complexiteit zien van alles rond aardbeien. Een heel klein stukje van wat we zien en weten.
Ik zie:
– Telers die hun best doen om schitterende en heerlijke aardbeien te telen
– Vermeerderaars die al hun tijd en energie in hun gewassen steken om uitstekende planten te telen
– Veredelaars die al hun kennis investeren in het veredelen van betere rassen

Hoeveel man-jaren zou het een veredelaar kosten om een nieuw ras te veredelen: 10 man-jaren? En een helemaal nieuwe aardbeiplant dan? Hoeveel man-jaren zou het kosten om uit helemaal niets een aardbeiplant te ontwikkelen / telen? Een aardbeiplant met al zijn complexiteit: huidmondjes, verdamping, wortels, energie productie, hormonen, fotosynthese, bestuiving, plant reacties op: RV, temperatuur, insecten, schimmels etc.

Vooruit kijken – neem de tijd om te genieten van het gewas waar je in werkt. Aardbeien in de schoonheid, complexiteit, smaak etc.
Voor mij betekent deze complexiteit en de enorme moeite die we doen om alles zo goed en mooi mogelijk te houden, dat het niet zo maar ineens uit het niets kwam. Een ongekend grote, Ontwerper heeft ze gemaakt voor Zijn en voor ons plezier.
Kerst betekent voor mij: na dit jaar is er een nieuw jaar dat wacht. Na dit leven is er een nieuw leven dat wacht, omdat Christus dit mogelijk maakt.

Wens: zegeningen voor Kerst, zegening voor het nieuwe jaar en geniet van het mooie leven.